“Madde 23- Mücbir sebeplerden dolayı sözleşmenin feshedilmesi halinde, hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar iade edilir.”
4735 sayılı Kanunun 23ncü maddesi hükmüne göre sözleşme gerek yüklenici gerekse İdare tarafından feshedilebilecektir.
Mücbir sebeplerin neler olduğu, 4735 sayılı Kanunun 10ncu maddesinde sayılmıştır. Buna göre; doğal afetler, kanuni grev, genel salgın hastalık, kısmi veya genel seferberlik ilanı, gerektiğinde Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenecek diğer haller “mücbir sebep” halleri olarak sayılmıştır. Kuruma yapılacak başvurulardan 4735 sayılı Kanunun 10ncu maddesinin (e) bendi uyarınca, Kurul tarafından;
- Yurtdışından mal veya hizmet getirilmesini gerektiren taahhüdün yerine getirilebilmesi için ithalatın zorunlu olduğu işlerde tekliflerin alınmasından sonra mahreç ülkede ihracat rejimi değişikliği yapılması, bu değişikliğin edimin yerine getirilmesine engel olması ve bu durumun tekliflerin sunulması aşamasında bilinmesinin mümkün bulunmaması halinde bu durumun mücbir sebep olarak kabulüne,
- Olumsuz hava koşullarının yaygın biçimde seyrettiği durumlarda, işin yapılmasını etkileyen ve geciktiren sonuçların ortaya çıkabileceği ve bu hallerin mücbir sebep olarak kabulüne ilişkin kanuni şartları taşıyabileceğinin değerlendirildiği, bu nedenle Sismik Ekip Kiralama Yolu ile Hizmet Alımı işinde olumsuz hava koşullarının meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde yüklenicinin İdareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi kaydıyla mücbir sebep hali olarak kabulüne,
- Ağaçlandırma, erozyon kontrolü ve fidan dikim işlerinde, işin gerçekleştirilmesini teknik yönden imkansız kılacak ve toprağın tav halini bozan aşırı don ve kuraklık ile çalışmayı engelleyecek şiddet ve miktarda yağmur ve kar yağışı, bu durumun meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde yüklenicinin idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi kaydıyla mücbir sebep hali olarak kabul edileceğine,
karar verilmiştir.
Ancak hemen ifade edelim ki bu hallerin varlığı tek başına bir anlam ifade etmemektir. Yukarıda belirtilen hallerin İdare tarafından mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için 4735 sayılı Kanunun 10ncu maddesinin ikinci fıkrasına göre; bu hallerin,
- Yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması,
- Taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması,
- Yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş bulunması,
- Mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde yüklenicinin İdareye yazılı olarak bildirimde bulunması,
- Yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi zorunludur.
Yüklenici, İdareye süresi içinde yaptığı başvuruda; mücbir sebeplerin ayrıntılarını, sonuçlarını, iş süresinin ne kadar uzatılmasını istediğini, süre uzatımının o anda belirlenemiyorsa nedenlerini belirtecektir. Mücbir sebebin ortadan kalkmasından itibaren istediği süreyi gerekçeleriyle birlikte İdareye hemen bildirecektir. Yüklenicinin bu isteğini hemen bildirmemesi halinde gecikilen süreler istenilen süre uzatımından düşülmelidir.
İdareler, maddenin ilk dört bendinde belirtilen halleri yani, doğal afetler, kanuni grev, genel salgın hastalık ve kısmi veya genel seferberlik ilanı gibi hallerde, yüklenicinin başvurusu üzerine kendileri değerlendirip mücbir sebep olarak karara bağlayabileceklerdir. Ancak bu dört durum haricinde ortaya çıkacak başka bir durumun yani (e) bendinde sayılan Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenecek hallerin varlığında karar alma yetkisi bulunmamaktadır. Bu türden bir durumun ortaya çıkması halinde bunun mücbir sebep olup olmadığına Kamu İhale Kurumu karar verebilecektir.
Mücbir sebeplerin varlığı sebebiyle sözleşmenin feshedilmesi halinde, hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek, yüklenicinin kesin teminatları ve varsa ek teminatları iade edilir. Kanunda geçen Genel Hükümlerden kasıt Borçlar Kanununun 106, 107, 108 ve 358 maddeleridir.
Mücbir sebebin varlığından söz edilebilmesi için yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olmasının ve yüklenicinin taahhüdünün yerine getirilmesine mani olan engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş bulunmasın aranması nedeniyle fesih nedeniyle bir zarar meydana gelmiş olsa bile bu zarar, yüklenicinin kusur, kasıt veya ihmalinden meydana gelmemiş olması nedeniyle yükleniciden talep edilemeyecektir.
4735 sayılı Kanunun 23ncü maddesi hükmüne göre sözleşme gerek yüklenici gerekse İdare tarafından feshedilebilecektir.
Mücbir sebeplerin neler olduğu, 4735 sayılı Kanunun 10ncu maddesinde sayılmıştır. Buna göre; doğal afetler, kanuni grev, genel salgın hastalık, kısmi veya genel seferberlik ilanı, gerektiğinde Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenecek diğer haller “mücbir sebep” halleri olarak sayılmıştır. Kuruma yapılacak başvurulardan 4735 sayılı Kanunun 10ncu maddesinin (e) bendi uyarınca, Kurul tarafından;
- Yurtdışından mal veya hizmet getirilmesini gerektiren taahhüdün yerine getirilebilmesi için ithalatın zorunlu olduğu işlerde tekliflerin alınmasından sonra mahreç ülkede ihracat rejimi değişikliği yapılması, bu değişikliğin edimin yerine getirilmesine engel olması ve bu durumun tekliflerin sunulması aşamasında bilinmesinin mümkün bulunmaması halinde bu durumun mücbir sebep olarak kabulüne,
- Olumsuz hava koşullarının yaygın biçimde seyrettiği durumlarda, işin yapılmasını etkileyen ve geciktiren sonuçların ortaya çıkabileceği ve bu hallerin mücbir sebep olarak kabulüne ilişkin kanuni şartları taşıyabileceğinin değerlendirildiği, bu nedenle Sismik Ekip Kiralama Yolu ile Hizmet Alımı işinde olumsuz hava koşullarının meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde yüklenicinin İdareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi kaydıyla mücbir sebep hali olarak kabulüne,
- Ağaçlandırma, erozyon kontrolü ve fidan dikim işlerinde, işin gerçekleştirilmesini teknik yönden imkansız kılacak ve toprağın tav halini bozan aşırı don ve kuraklık ile çalışmayı engelleyecek şiddet ve miktarda yağmur ve kar yağışı, bu durumun meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde yüklenicinin idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi kaydıyla mücbir sebep hali olarak kabul edileceğine,
karar verilmiştir.
Ancak hemen ifade edelim ki bu hallerin varlığı tek başına bir anlam ifade etmemektir. Yukarıda belirtilen hallerin İdare tarafından mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için 4735 sayılı Kanunun 10ncu maddesinin ikinci fıkrasına göre; bu hallerin,
- Yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması,
- Taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması,
- Yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş bulunması,
- Mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde yüklenicinin İdareye yazılı olarak bildirimde bulunması,
- Yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi zorunludur.
Yüklenici, İdareye süresi içinde yaptığı başvuruda; mücbir sebeplerin ayrıntılarını, sonuçlarını, iş süresinin ne kadar uzatılmasını istediğini, süre uzatımının o anda belirlenemiyorsa nedenlerini belirtecektir. Mücbir sebebin ortadan kalkmasından itibaren istediği süreyi gerekçeleriyle birlikte İdareye hemen bildirecektir. Yüklenicinin bu isteğini hemen bildirmemesi halinde gecikilen süreler istenilen süre uzatımından düşülmelidir.
İdareler, maddenin ilk dört bendinde belirtilen halleri yani, doğal afetler, kanuni grev, genel salgın hastalık ve kısmi veya genel seferberlik ilanı gibi hallerde, yüklenicinin başvurusu üzerine kendileri değerlendirip mücbir sebep olarak karara bağlayabileceklerdir. Ancak bu dört durum haricinde ortaya çıkacak başka bir durumun yani (e) bendinde sayılan Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenecek hallerin varlığında karar alma yetkisi bulunmamaktadır. Bu türden bir durumun ortaya çıkması halinde bunun mücbir sebep olup olmadığına Kamu İhale Kurumu karar verebilecektir.
Mücbir sebeplerin varlığı sebebiyle sözleşmenin feshedilmesi halinde, hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek, yüklenicinin kesin teminatları ve varsa ek teminatları iade edilir. Kanunda geçen Genel Hükümlerden kasıt Borçlar Kanununun 106, 107, 108 ve 358 maddeleridir.
Mücbir sebebin varlığından söz edilebilmesi için yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olmasının ve yüklenicinin taahhüdünün yerine getirilmesine mani olan engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş bulunmasın aranması nedeniyle fesih nedeniyle bir zarar meydana gelmiş olsa bile bu zarar, yüklenicinin kusur, kasıt veya ihmalinden meydana gelmemiş olması nedeniyle yükleniciden talep edilemeyecektir.
